Dị Ứng Phấn Hoa: Biểu Hiện Và Cách Giảm Nhẹ Triệu Chứng

Mục lục

Dị ứng phấn hoa là gì?

Dị ứng phấn hoa là một dạng phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các hạt phấn nhỏ li ti bay trong không khí từ cây cỏ, hoa lá. Mặc dù phấn hoa hoàn toàn vô hại, cơ thể người dị ứng lại nhận diện chúng như “kẻ xâm lược” và phản ứng bằng cách sản sinh ra các kháng thể IgE. Những kháng thể này kích hoạt các tế bào mast và basophil phóng thích các chất trung gian hóa học như histamin, leukotrien, và prostaglandin, gây nên các triệu chứng dị ứng điển hình.

Nguyên nhân gây dị ứng phấn hoa

Phấn hoa là một trong những dị nguyên phổ biến nhất. Các loại phấn hoa từ cây bụi, cỏ dại, hay cây thụ phấn bằng gió thường là nguyên nhân gây dị ứng mạnh hơn do kích thước nhỏ và khả năng bay xa trong không khí.

Hệ miễn dịch của người dị ứng sẽ phản ứng với phấn hoa như sau:

Tạo kháng thể IgE để “chống lại” phấn hoa.
Kích hoạt tế bào mast và basophil giải phóng histamin và các chất gây viêm.
Những chất này làm giãn mạch máu, tăng tiết dịch nhầy, gây ngứa, sưng, nghẹt mũi, ho, thở khò khè…

Một số yếu tố nguy cơ:

Có tiền sử dị ứng, hen suyễn, viêm mũi dị ứng
Di truyền từ gia đình
Sống ở vùng có lượng phấn hoa cao
Thời điểm giao mùa, đặc biệt là mùa xuân

Triệu chứng của dị ứng phấn hoa

Mức độ phản ứng tùy thuộc vào cơ địa từng người, thời gian tiếp xúc và lượng phấn hoa trong môi trường.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng
Nghẹt mũi, sổ mũi, chảy nước mũi trong
Ngứa họng, ngứa mũi
Chảy nước mắt, mắt đỏ, ngứa, sưng mí
Ho kéo dài, khó thở, thở khò khè
Giảm khả năng ngửi và nếm

Trong trường hợp nặng, có thể xuất hiện phù mạch, hoặc khởi phát cơn hen cấp tính, đặc biệt ở người có sẵn bệnh nền hô hấp.

Điều trị dị ứng phấn hoa

Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng:

a. Thuốc không kê đơn:

Thuốc kháng histamin: giúp giảm ngứa, hắt hơi, chảy mũi
Thuốc co mạch (xịt mũi): giảm nghẹt mũi tạm thời, không nên dùng quá 3–5 ngày
Dung dịch nước muối sinh lý: để rửa mũi, loại bỏ phấn hoa và giảm kích ứng

b. Thuốc kê đơn:

Corticosteroid xịt mũi: giảm viêm hiệu quả, dùng dài hạn an toàn khi theo đúng hướng dẫn
Thuốc chống dị ứng thế hệ mới: ít gây buồn ngủ, hiệu quả kéo dài
Thuốc ức chế leukotriene: dùng khi có kết hợp triệu chứng hen

c. Liệu pháp miễn dịch (desensitization):

Phương pháp này dành cho trường hợp nặng, kéo dài hoặc không đáp ứng với thuốc. Bệnh nhân sẽ được tiêm hoặc dùng thuốc ngậm chứa liều nhỏ dị nguyên để tạo khả năng dung nạp tự nhiên theo thời gian.

Phòng ngừa dị ứng phấn hoa

Cách phòng ngừa tốt nhất là hạn chế tiếp xúc với phấn hoa. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

Đóng kín cửa sổ, đặc biệt vào sáng sớm và những ngày gió lớn.
Hạn chế ra ngoài vào mùa hoa nở, nhất là khi chỉ số phấn hoa cao.
Đeo khẩu trang lọc bụi mịn (PM2.5) và kính râm khi ra ngoài.
Tránh phơi quần áo, chăn màn ngoài trời; nên dùng máy sấy hoặc phơi trong nhà.
Tắm gội, thay quần áo ngay sau khi từ ngoài về.
Vệ sinh nhà cửa, chăn ga gối đệm thường xuyên bằng máy hút bụi có bộ lọc HEPA.
Dùng máy lọc không khí trong phòng ngủ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám nếu:

Triệu chứng kéo dài trên 2 tuần mà không thuyên giảm.
Các thuốc không kê đơn không còn hiệu quả.
Xuất hiện các triệu chứng nặng như thở gấp, co thắt ngực, sưng mặt hoặc môi.
Cần tư vấn để thực hiện liệu pháp miễn dịch.

Kết luận

Dị ứng phấn hoa là bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt vào mùa xuân hoặc giao mùa. Việc nhận biết sớm triệu chứng, điều trị đúng cách và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh, dễ chịu hơn trong mùa hoa nở.

About
Latest Posts

Akita Mamoru

Năm 2014, tốt nghiệp khoa Ngoại, tiếp tục hoàn thành chương trình đại học Y Dược tại Nhật vào năm 2015. Sau đó, nhận bằng thạc sĩ và bắt đầu làm việc tại Viện Đại học cũng như các viện nghiên cứu liên quan. Năm 2016, gia nhập các tổ chức Phi Chính Phủ, tham gia tích cực vào các hoạt động tình nguyện y tế tại các quốc gia Đông Nam Á như Lào và Campuchia. Đến tháng 7/2019, chuyển đến làm việc tại Wi Clinic Tokyo và từ tháng 7/2021 đến nay, giữ vai trò Viện trưởng tại Kaleida Clinic, đồng thời là bác sĩ cố vấn cho Mori Healthcare.